درحال حاضر ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب با کیفیت قابل توجه و با درجه EC حدود ۱۴۰۰ پشت سد ذخیره شده که هم قابلیت شرب دارد، هم قابلیت کشاورزی و هم استفاده در صنعت دارد. قبل از اینکه این سد ساخته شود طبیعی بود که این حجم آب وارد خلیج فارس می‌شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ، سد و نیروگاه چمشیر به عنوان یک پروژه مهم زیربنایی در 25 کیلومتری جنوب شرقی گچساران و در استان کهکیلویه و بویراحمد احداث شده است. این سد بعد از فراز و نشیب های بسیار در هفته‌های پایانی سال گذشته بالاخره آبگیری شد.
قبل از آبگیری از این سد و در زمانی که قرار بود این آبگیری آغاز شود، برخی افراد با عناوین کلی مثل فعال محیط زیست در فضای رسانه ای و فضای مجازی ادعاها و ابهاماتی را در خصوص آثار آبگیری از این سد مطرح کردند که در گفت‌وگویی با مهندس میثم فاضلی، مدیر مطالعات سد چمشیر این ابهامات را مطرح کرده‌ایم تا ببینیم حالا که سد آبگیری شده، کدام ادعا و به چه میزان صحت داشته است.
* سدهای زیادی روی سازند گچساران تاکنون ساخته شده
تسنیم: یکی از ابهاماتی که عنوان شده بود، این بود که اگر شروع به آبگیری این سد شود، مخزن در همان شروع آبگیری تبدیل به شورابه می شود. حالا که سد آبگیری شده، چقدر این ادعا صحت داشته است؟
فاضلی: مطرح شدن این ادعا به موضوع ساخته شدن سد و اینکه مخزن آن بر روی سازند گچساران است بازمی‌گردد. سازند گچساران در قسمت زیادی از جنوب زاگرس ایران در واقع گستره قابل توجهی دارد و سدهای زیادی داریم که بر روی این سازند ساخته شده، مثل سد کوثر، سد جره و سد گتوند؛ طبیعی است وقتی اسم سازند گچساران می‌آید، ذهنیت همه منتقدین یا مخاطبین این موضوع این باشد که گنبدهای نمکی یا مثلا زخیم لایه های نمکی وجود داشته باشد.
* از ابتدا می‌دانستیم با مشکل زخیم‌لایه‌های نمکی یا گنبدهای نمکی مواجه نیستیم
در سد چمشیر مطالعه بسیار وسیعی بر روی مخزن 48 کیلومتری سد انجام شده است. پیمایش های بسیار دقیق صحرایی و در واقع شناسایی آنومالی‌ها و ناهنجاری‌هایی که در روی سازند گچساران وجود داشته و یک مطالعه جامع و کامل بر روی همه مسائل انجام شده است. طبیعی است که کسانی که در سد چمشیر فعالیت فنی و مهندسی داشتند از ابتدا به این مسئله معتقد بودند که ما با مشکلی با وجود زخیم لایه های نمکی یا گنبدهای نمکی در داخل مخزن سد چمشیر مواجه نیستیم و طبیعی است انتظار ما به عنوان کارفرما و بخش مهندسی و فنی این سد این بود که مشکلی بوجود نمی آید. این انتظار بعد از آبگیری سد، برای ما که اطمینان داشتیم مسئله ای وجود ندارد، چیز عجیب و غریبی نبود.
* هیچ گونه افزایش شوری بعد از آبگیری این سد را شاهد نبودیم
هم‌اکنون در طول 22 کیلومتری مخزنی که تشکیل شده، حدود 16 کیلومتر بر روی سازند گچساران است. جایی که خیلی‌ها مدعی بودند در آن مقدار قابل توجهی نمک وجود دارد. حتی اعداد بسیار بسیار بالایی را مطرح می کردند. با برداشت هایی که ما از EC داخل مخزن داریم، مقادیر شوری داخل مخزن تطابق مناسبی با مقادیر شوری رودخانه ورودی به داخل چمشیر دارد و ما هیچ گونه افزایش شوری بعد از آبگیری این سد را شاهد نبودیم.
این ادعا که در واقع مخزن سد بر روی زخیم لایه های نمکی ساخته شده است تا این لحظه ای که در خدمت شما هستیم که حدود 500 میلیون مترمکعب آب جمع کردیم و حدود بیش از 50 درصد ارتفاع سد الان در زیر آب قرار گرفته است، ادعای درستی نبوده و نتایج نشان می دهد که در محدوده مناسب شوری و آن چیزی که انتظار داشتیم است.
* کوه دامن عروس سرجای خود و بدون آسیب باقی مانده
تسنیم: یک چیزی که عنوان شده بود این بود که اگر سد آبگیری شود تا همین مرحله ای که گفتید، کوه موسوم به دامن عروس در مخزن قرار می گیرد و تخریب می شود، چه اتفاقی برای این کوه افتاد؟
فاضلی: تصاویر ماهواره ای را که ببینید قاعدتا آن کوه سرجایش هست. تقریبا در نزدیکی بدنه سد، بیش از 50 درصد ارتفاع سد حدود 90 متر از 150 متر آبگیری شده است. تقریبا درحال حاضر قسمت‌های زیادی از دامنه کوه دامن عروس که بر روی سازند میشان در فاصله 6 کیلومتری ابتدایی مخزن هست، زیر آب قرار گرفته و ماهیچ گونه تغییری در وضعیت یا مکان این کوه نداشته‌ایم و یا حتی لغزشی در دامنه این کوه مشاهده نکردیم. بعید می دانم چنین اتفاقی نیز بیفتد.
* EC آب خروجی از دریچه سد چمشیر در محدود 1400 تا 1500 واحد است
تسنیم: ابهام دیگری مطرح شده بود مبنی بر اینکه بعد از آبگیری سد، اراضی پایین دست کشاورزی تبدیل به شوره زار می‌شود و آبی که از سد خارج می‌شود EC بالایی دارد و اصلا به درد کشاورزی نمی خورد. الان اتفاقی که افتاده بعد از آبگیری، آیا شوره زاری در پایین دست مشاهده شده است؟
فاضلی: وقتی اراضی پایین دست بخواهد به شوره زار تبدیل شود، باید اول مخزن سد چمشیر تبدیل به یک مخزن آب شور با EC خیلی خیلی بالا شود که ما این آبها را به سمت پایین رها کنیم و کشاورزها از این آب استفاده کنند و این آب را با پمپاژ به داخل زمین‌هایشان کنند و این مسئله بوجود بیاید.
درحال حاضر EC یا شوری خروجی از دریچه تخلیه کننده سد چمشیر در محدوده 1400 تا 1500 هست. EC آب لوله‌کشی شهرهای اطراف که در مناطق جنوبی واقع شده‌اند و شهرستان گچساران، به حدود 1800 تا 2000 هم می‌رسد. عدد 1500 نشان می دهد خیلی از جاها امکان دارد این آب خروجی از سد چمشیر، به عنوان آب شرب استفاده شود. طبیعی است وقتی سدی که آب با EC آب شرب خارج می کند، نمی تواند پایین دست را به شوره‌زا تبدیل کند. طبیعی است که این ادعا هم باز برمی‌گردد به آن تفکری که اعتقاد بر این دارد که سد بر روی لایه های زخیم نمکی ساخته شده و با آبگیری سد، حجم قابل توجهی نمک وارد مخزن می‌شود که از اساس این ادعا و تفکر، نادرست است.
* ادعای تأثیر رودخانه زهره بر روی دیگر رودخانه‌ها یک شوخی تلخ است
تسنیم: ادعای دیگری مطرح شده بود که وقتی سد چمشیر آبگیری شود، دیگر رودخانه‌های استان خوزستان متأثر می‌شوند و حتی روی رودخانه کرخه تاثیر می‌گذارد. حتی عنوان شده بود ممکن است روی شوری خلیج فارس تأثیر بگذارد. شاید این ادعا در بطن خودش خنده دار باشد، اما به جدیت مطرح شده بود که انقدر آب این رودخانه در ادامه شور می‌شود که حتی بر شوری خلیج فارس اثر می‌گذارد. در خصوص این ادعا توضیح بفرمایید.
فاضلی: در مورد تاثیر رودخانه زهره بر رودخانه های دیگر استان خوزستان مثل رودخانه کارون و ... فکر می‌کنم بیشتر شبیه یک شوخی تلخ است. در حقیقت آنهایی که کار مهندسی انجام دادند و با سازند گچساران آشنایی داشته باشند، می دانند که سازند گچساران نفوذناپذیر است و اصلا آب در داخل این سازند نفوذ قابل توجهی نخواهد کرد. در این سازند آبخوان تشکیل نمی شود، چه برسد به اینکه قابلیت داشته باشد آب را کیلومترها در داخل خودش جابجا کند. به نظرم این سوال پاسخ ندهیم، چون بیشتر شبیه یک شوخی است.
در خصوص بحث شوری خلیج فارس، کسی که این صحبت را می‌کند که تاثیرش بر روی شوری خلیج فارس را اضافه خواهد کرد، باز برمی‌گردد به همان تفکری که عرض کردم. اینکه سد را کلا بر روی یک سازند کاملا نمکی ساخته‌ایم! شوری خلیج فارس بین 35 تا 40 هزار واحدEC است. طبیعتا من باید در داخل مخزنم شورابه‌ای با بیش از EC چهل هزار جمع کنم که بتواند باعث شورتر شدن خلیج فارس شود. پهنه آبی خلیج فارس که خودش میلیاردها مترمکعب آب هست، رودخانه ای که سالی دو میلیارد مترمکعب آب با خودش می آورد قاعدتا این آنقدر جرم آلاینده اش زیاد نخواهد بود که بخواهد باعث تاثیر بر روی شوری کل پهنه خلیج فارس شود.
* EC آب خروجی سد چمشیر بعد از 3 ماه از شروع آبگیری در محدوده EC آب شرب است
این تفکر شاید زمانی درست می‌بود که همین الان درجه EC آب مخزن سد چمشیر 40 تا 50 هزار واحد بود. اما آن موقع اصلا بحثی به نام سد چمشیر مطرح نبود اصلا این سد باید تخلیه می‌شد و همه آب رودخانه دوباره به شرایط طبیعی خودش برمی‌گشت که این فاجعه ای که شما از آن صحبت می کنید و کسانی که صحبت کردند رقم نخورد. ولی باز تاکید می کنم که وقتی همین الان تقریبا نزدیک به سه ماه از آبگیری سد که از 27 دی ماه شروع شده می‌گذرد و EC آبی که در داخل آن داریم، در محدوده 1400 تا 1500 بوده که در محدوده خود آب شرب هست، یعنی قابلیت شرب هم دارد، چه برسد بخواهد تاثیر قابل توجهی بر روی شوری خلیج فارس بگذارد.
* سالی 2 میلیارد مترمکعب آب را از دست می‌دادیم چون سد چمشیر نبود !
تسنیم: اشاره کردید که آورد رودخانه زهره سالی حدود دو میلیارد مترمکعب آب است. یعنی تا قبل از اینکه این سد احداث شود و تا چند ماه پیش، این حجم عظیم آب را سالانه از دست می دادیم؟
فاضلی: بله نکته مهم همین است. وقتی در مورد آورد صحبت می کنیم، آورد یک عدد متوسط بلندمدت است که در طی 50 سال آماری که دارید این رقم متوسط بدست می‌آید که در محدوده خود سد چمشیر این عدد حدود یک میلیارد و 800 میلیون مترمکعب است. در کل رودخانه زهره، آوردی که به خلیج فارس ریخته می‌شود حدود 3 میلیارد مترمکعب است چرا که شاخه رودخانه خیرآباد را هم داریم که حجم آب بالایی دارد. روی شاخه خیرآباد، سد خیرآباد داریم اما در روی رودخانه زهره هیچ شاخص کنترلی نداشتیم. در چند ساله گذشته خشکسالی داشتیم که این آورد به 900 میلیون مترمکعب هم کاهش پیدا کرد، کما اینکه در سالهایی آورد بالای سه میلیارد مترمکعب هم از مقطع سد چمشیر عبور کرده است.
* هم‌اکنون 500 میلیون مترمکعب آب با کیفیت پشت سد چمشیر ذخیره شده
درحال حاضر 500 میلیون مترمکعب آب با کیفیت قابل توجه و با درجه EC حدود 1400 پشت سد ذخیره شده که هم قابلیت شرب دارد، هم قابلیت کشاورزی و هم استفاده در صنعت دارد. قبل از اینکه این سد ساخته شود طبیعی بود که این حجم آب وارد خلیج فارس می‌شد و از دسترس کشاورزان خارج بود و وجود سد چمشیر قاعدتا به بهبود شرایط کشاورزی در پایین دست کمک می‌کند. در حالی که در پایین‌دست کشت تابستانه آغاز می‌شود، از ماه آینده دبی رودخانه کاهش می‌یابد. در واقع اگر سد چمشیر وجود نداشت، آبی نبود که برای کشت تابستانه ارسال شود.
الان 500 میلیون مترمکعب آب با کیفیت مناسب داریم که به بهبود شرایط کشاورزی کمک می‌کند. مخصوصا در دشت‌های هندیجان که در پایین ترین قسمت رودخانه زهره قرار گرفتند و معمولا همیشه مظلوم واقع می شدند؛ به خاطر اینکه وقتی دبی رودخانه کم می شد، دشت های بالادست آب را برمی داشتند و EC در پایین دست بند آسک که در انتهایش به خلیج فارس منتهی می‌شود به 12 هزار واحد می‌رسید، درواقع بین 8 هزار تا 12 هزار واحد بود. سد چشمیر این قابلیت را دارد که این EC را به شدت تعدیل کند و آبی به کشاورزان برسد که در تابستان کشاورزی کنند.
* افزایش کمی و کیفی آب رودخانه زهره با بهره برداری از سد چمشیر
تسنیم: پس بهره برداری از این سد، نه تنها موجب این نمی شود که EC پایین دست افزایش پیدا کند، بلکه کیفیت آب رودخانه زهره را در طول سال افزایش می دهد؟
فاضلی: بله، درمجموع به صورت بیان ساده، 70 درصد آب با کیفیت خوب در چهار ماه در سال به سرعت از چمشیر به خاطر سیلابی بودن عبور می کرد و استفاده قابل توجهی نمی توانستید از این آب داشته باشید. مثلا 200 میلیون مترمکعب آب یک دفعه می آمد و عبور می کرد. درحالی که شاید می توانستید 10 مترمکعب را بگیرید. 8 ماه از سال کیفیت رودخانه بسیار پایین است. تجمیع این دو با همدیگر یک آبی به شما خواهد داد که با کیفیت و حجم مناسب خواهد بود. اساسا تفکر ساخت سد چمشیر همین بود.
ما رودخانه ای داریم که 70 درصد آب آورد سالانه آن در 4ماه از سال به صورت سیلابی از این رودخانه عبور می‌کند. با وجود سد می‌توانیم این آب را ذخیره کنیم، با آن آبی که در 8 ماه دیگر بی کیفیت هست مخلوط کنیم و یک آب با کیفیت مناسب تری که قابل تنظیم باشد، به پایین دست رها کنیم. آب سیلابی که قابل تنظیم نیست، می آید و می رود؛ اما از این پس، این آب در پشت یک مخزنی ذخیره می‌شود و این ذخیره سازی آب در پشت این مخزن به شما این قابلیت را می‌دهد که بتوانید به بهبود شرایط کشاورزی در پایین دست کمک کنید.
* آیا خطری تکیه‌گاه سد را تهدید می‌کند؟
تسنیم: یک ابهام دیگری که پیش از آبگیری مطرح بود، اگر این سد آبگیری شود تکیه گاه سد لغزش پیدا می کند و فروچاله هایی وجود دارد که آب نفوذ می‌کند و ممکن است حتی بخشی از تکیه گاه تخریب شود و عملا سد از آن کارایی بیفتد. الان که حدود سه ماه از آبگیری می‌گذرد، آیا برای تکیه‌گاه سد، اتفاقی افتاده است؟
فاضلی: همین الان حدود 90 متر هد پشت مخزن سد است. اگر قرار بود که اتفاقی بیفتد و نشت گسترده ای می داشتیم، تاکنون چیزی باید مشاهده می‌شد. این ادعا برمی گردد به منتقدینی که اعتقاد دارند قسمت زیادی از کوه گچ‌حاجی که در تکیه گاه چپ قرار گفته است، یک زخیم لایه نمکی به فرم دیاپیر به سمت بالا آمده است. این تفکر منتقدین بود و روی آن هم خیلی اصرار داشتند. در دفاع در برابر چنین ادعا و انتقادی باید گفت که در این سد حدود 7 کیلومتر فقط گالری اکتشافی حفاری کردیم و وقتی مقطع سد را در نظر می‌گیرید در ترازهای مختلف، گالری های اکتشافی داریم و به طول دستکهایی حدود 500 متر در داخل تکیه گاه‌ها حرکت می کنیم. ما حدود 450 تا 500 هزار متر گمانه اکتشافی داریم و طبیعی است که اگر همچنین آنومالی بزرگی را منِ مشاور یا منِ مهندس یا منِ کارفرما نمی دیدم، یک فاجعه بزرگی برای ما اتفاق می افتاد.
تصور کنید سدی با ارتفاع 151 متر با مخزن 2.3 میلیارد مترمکعب را بیایم اساسا بر مبنای یک سری فرضیات آزموده نشده‌ای بسازیم و بر روی یک سازندی که تکیه گاه چپ آن قابل حرکت قابل توجه است با ارتفاع 150 متر ساخته شود، این فاجعه ای به وجود می آورد که قابل تصور هیچ انسانی نیست. لذا مطالعات جامعی بر روی تکیه گاه چپ و بحث نگرانی دوستان و خود ساختار و سازند کوه گچ‌حاجی که اساسا یک کوه سازند گچسارانی است که از پشت سازند میشان به سمت بیرون حرکت به سمت بالا داشته است، انجام شده؛ ما درآنجا گمانه‌های زیادی حفاری کردیم و به واسطه قرار گرفتن در سمت تکیه گاه چپ، گالری‌های زیاد و دستکها و گمانه‌های زیادی حفاری کردیم و هیچگونه آنومالی که قابل توجه باشد و کاستی که فضای خالی قابل توجه به‌وجود آورده و یا وجود لایه‌های نمکی و چیزهایی مثل این، مشاهده نکردیم و طبیعتا به خاطر همین بوده که مشاور این جرات را به خودش داده که سد را بر این ساختگاه بسازد.
باید توجه داشت که با یک بند 10 متری طرف نیستیم، بلکه یک سد 150 متری داریم که دو هزار و 300 میلیون مترمکعب آب در پشت این سد وجود خواهد داشت و اگر این سد بکشند، سیلی بادبی 400 هزار مترمکعب بر ثانیه رخ خواهد داد که قابل تصور نیست. همچین چیزی اصلا وجود خارجی ندارد.
* نشت آب از بدنه سد چمشیر 10 درصد حد مجاز است
سد الان آبگیری شده و 90 متر از سد الان زیر آب است؛ اگر این آنومالی‌ها وجود داشتند، باید در زهکش ها و پشت پرده و فشارسنج ها، فشارهای قابل توجه می‌دیدیم و یا نشت قابل توجه از بدنه می‌دیدیم. چون تخریب یک سازه سد تخریب دفعی نیست، یک سری آلارم به شما می دهد و می‌گوید نگاه کنید نشت زیاد شده است. وقتی نشت زیاد شود، شما فرسایش دارید و پرده آب بند شما عملکرد مناسبی ندارد و شما احتمالا فرار آب دارید. اینها همه به ما آلارم می دهد.
الان نشت عبوری از این بدنه سد، شاید در حدود 10 تا 20 لیتر بر دقیقه باشد. برای سدی مثل سد بتنی چمشیر رکورد بسیار بسیار مناسبی هست. سدهایی در فرم چمشیر در این ترازها باید حدود 80 تا 90 لیتر نشت داشته باشد. چیزی نزدیک به 10 درصد آن نشت داریم و نشان می‌دهد پرده آب‌بند مناسبی برای این سد طراحی شده و سد بر روی سازند مناسبی قرار گرفته است که آن فرضیاتی مبنی بر وجود نمک و زخیم لایه های نمکی یا وجود امکان کارستی شدن منتفی است.
* سد چمشیر نزدیک به 30 سال مطالعه دارد
تسنیم: با وجود اینکه بخشی از مخزن این سد روی سازند گچساران است، هیچ ارتباط مستقیمی بین آب مخزن و نمک وجود ندارد و ما هیچ بیرون زدگی نمکی نداریم؟
فاضلی: نه نداریم، تمام منطقه را به صورت دقیق پایش کردیم. مطالعات این سد از 73 به این طرف صورت گرفته و نزدیک به 30 سال مطالعه مستمر دارد. شرکت‌های مختلفی روی این سد مطالعه کرده اند. قاعدتا اگر شرکت متفاوتی بود که می آمد و یک فرضیه ای مطرح می کرد، باید در اسناد و مدارک و مستندات موجود بود و اصلا همچنین چیزی وجود نداشت. ما هیچ گونه مستندی مبنی بر اینکه در جایی از این مخزن، برون زد نمکی داشته باشیم یا زخیم لایه های نمکی به سطح رسیده باشند یا به فرم چین خوردگی تاقدیس و ناودیس به هر طریقی به سطح زمین رسانده باشند نداریم.
* زخیم‌لایه‌های نمکی حدود 150 تا 200 متر پایین‌تر از بستر سد است
یکی از شواهد این موضوع هم در واقع گمانه ها و چاه های شرکت نفت است. ما در گمانه ها و چاه های شرکت نفت به طور متوسط حدود 150 تا 200 متر زیر بستر سد به زخیم لایه های نمکی می رسیم. قاعدتا به خاطر سازند گچساران که می دانید تناوبی از لایه‌های مارن، گچ و انیدرید هست و عملا ارتباط هیدرولیکی بین مخزن سد و آن لایه‌هایی که در عمق 100 و 150 متری وجود دارد، بوجود نخواهد آمد. مثل تمام سدهای دیگر مثل سد کوثر و جره که هیچ انتظاری مبنی براینکه در واقع این آب تبدیل به یک شورابه شود، اصلا در این سد متصور نیستیم.
الان نگرانی ما دیگر اصلا بحث سد چمشیر از نظر نگهداشت آب یا از نظر بحث کیفیت نیست و از این لحظه به بعد باید با کمک ریاست محترم حوزه آبریز مارون و جراحی و زهره، مطالعاتی تکمیلی صورت بگیرد که آب را به صورت بسیار مناسبی به کشاورزان برسانیم. این نیازمندهمکاری دستگاه های مختلفی است؛ یکی از دستگاه ها وزارت نیرو است که وظیفه ذخیره سازی و تامین را برعهده دارد.
تسنیم: شبکه آبیاری که پایین دست بخواهد احداث شود، در این پروژه تعریف نشده است؟
فاضلی: نه اصلا این موضوع ربطی به پروژه سد چمشیر ندارد. سد چمشیر موظف بود 400 - 500 میلیون مترمکعب آب را برای توسعه کشاورزی و بهبود کشاورزی پایین تامین کند. این وظیفه وزارت نیرو است. از این به بعد کسانی که ذی نفعان این آب هستند که قسمت زیادی از آن، وزارت جهاد کشاورزی است و بخش زیادی از این آن برای بخش کشاورزی است، نیاز است با مطالعات دقیق، شرایطی را فراهم آورند که آب به بهترین صورت به کشاورزان پایین دست برسد.
بالاخره رودخانه مسیر طولی هست. طبیعتا اگر آب را در رودخانه رها کنید، امکان دارد که برداشت های زیادی در مسیر اتفاق بیفتد و نقاط هدف و جامعه پایین دست نتوانند آن آب را به صورت مناسب دریافت کنند و آن اهدافی که باعث بهبود و توسعه کشاورزی در پایین دست بوده را تامین نکنیم. این کار نیازمند این است که دستگاه های مختلف مثل وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور، بخش‌های فرمانداری‌ها، استانداری‌ها و .. در حیطه مسئولیت‌های خویش، ورود کنند.
* 50درصد اراضی کشاورزی در پایین‌دست نتوانستند سال گذشته محصول مناسبی برداشت کنند
سد چمشیر در استان کهکیلویه و بویراحمد واقع است؛ اما 85 درصد ذی نفعان این سد در استان خوزستان هستند. شاید نگرانی در ذهنیت مردم خوزستان این باشد که این سد آیا به ما سرویس خواهد داد؟ در پاسخ باید گفت که این سد برای شما ساخته شده است. این سد برای تامین نیاز شما ساخته شده است. بگذارید یک امار خیلی ساده ای به شما بگویم. در سه سال گذشته ما خشکسالی داشتیم، خشکسالی های خیلی خیلی وحشتناکی بود. وضعیت کشاورزی در پایین اصلا مطلوب نیست و به گونه ای که آنطور که ما اطلاع داریم یک چیزی حدود 50 درصد اراضی کشاورزی در پایین دست نتوانستند در سال گذشته محصول مناسب برداشت کنند. چون شوری آب بالا رفته بود و وقتی آب با دبی کم به سمت پایین حرکت می کند کیفیت آب بد می شود. کیفیت آب هم متأثر از مقدار آب دارد. در واقع بحث خشکسالی هم تاثیر بر روی مقدار آب دارد و هم تاثیر قابل توجهی بر روی کیفیت آب دارد.
کیفیت آب باعث می شود که در واقع راندمان کشاورزی به شدت افت کند. مثل اینکه شما محصول گندم بکارید و انتظار دارید با EC هزارT پنج تن گندم در هر هکتار برداشت کنید. وقتی EC آب 5 هزار یا 6 هزار بشود، برداشت گندم به‌مراتب کاهش می‌یابد. در سالهای گذشته با EC به‌میزان 6 هزار واحد از چاه‌هایشان آب برداشت و کشاورزی می‌کردند.
وقتی در مورد بهبود شرایط کشاورزی صحبت می‌کنیم، منظورمان این است که کشاورزی که با EC آب 6 هزار واحد کشاورزی می‌کرد، دوباره با EC آب دو هزار یا سه هزار واحد کشاورزی کند و تولید گندم یا دیگر محصولاتش، افزایش یابد. آب با کیفیت بهتری که در آبگیری سد چمشیر به دست کشاورز می‌رسد، برداشت محصول از هر هکتار را به‌طرز قابل توجهی افزایش می‌دهد و این در راستای تأمین امنیت غذایی کشور است و بهبود شرایط زندگی برای مردم پایین دست را فراهم خواهد کرد.
از نظر ما سد چمشیر الان آماده بهره برداری است. یعنی به هرمیزان دبی و EC که دستور بدهند برای تامین، این سد قابلیت دارد. رساندن مناسب این آب به اهداف پایین دست، هم باعث شکوفایی و رشد اقتصادی منطقه و هم تامین امنیت غذایی می‌شود که یکی از اهداف بزرگ سدسازی در کشور همین موضوع است. کما اینکه یکی از اهداف مهم سد چمشیر، در کنار تمامی این موارد، تولید انرژی برق آبی هم است.
تسنیم: برق تولیدی چمشیر به تابستان امسال می رسد؟
فاضلی: تمام تلاش دست اندرکاران این طرح این است که این اتفاق مهم بیفتد و انشاالله اگر خدا بخواهد ما تا خرداد ماه احتمال بسیار بسیار قریب به یقین یک واحد نیروگاهی را به مدار وارد خواهیم کرد. اما هدف اصلی ما چون بحث توسعه کشاورزی است، شاید خیلی امسال متصور بحث تولید برق نباشیم، اما تلاشمان را می‌کنیم که این اتفاق هم بیفتد و تولید برق هم در واقع به توسعه صنعتی کشور منجر خواهد شد.
در ادامه فیلم گفت‌وگوی تصویری با مهندس میثم فاضلی، مدیر مطالعات سد چمشیر آمده است.
انتهای پیام/